Promocija knjige pod nazivom
DVA GRADA: ESTETSKI PRISTUP ETIČKOJ ODGOVORNOSTI
Uporedna studija odabranih radova Irene Lagator Pejović i Kristine Pizanske
austrijske istoričarke, filozofkinje i teoretičarke umjetnosti Monike Lajš-Kisl,
održaće se 27. februara u prostoru Fondacije Petrović Njegoš / Arhivu cetinjskih bijenala,
u Dvorcu Petrovića na prvom spratu, u 18h, u Podgorici (Kruševački park).

Izdavač ove prestižne uporedne studije je internacionalna, njemačko/austrijska izdavačka kuća specijalizovana za svijet umjetnosti, umjetničke publikacije, teoriju i istoriju umjetnosti Verlag für moderne Kunst, iz Beča.

Publikacija je trojezična, engleski/njemački/crnogorski, a njeno objavljivanje omogućeno je zahvaljujući podršci:
Ministarstva kulture i medija Crne Gore
Ambasade Austrije u Podgorici
Ministarstva umjetnosti, kulture, javne službe i sporta Austrije
Instituta za istoriju i teoriju umjetnosti Katoliičkog privatnog univerziteta iz Linca, Austrija
Raiffeisen Landesbank


Učesnici na promociji knjige su:
Autorka: Monika Leisch-Kiesl
Umjetnica: Irena Lagator Pejović
Autor uvodnog teksta: Miško Šuvaković
Moderatorka razgovora: Natalija Vujošević
Knjiga se može prezuzeti na ovom linku: https://www.irenalagator.net/files/pdf/TwoCities%20export%20spreads_20241224.pdf

Detaljnije o knjizi, možete pročitati u nastavku ovog obavještenja.

Kratki opis

U srcu ovog likovno-tekstualnog djela leže dva izvanredna umjetnička rada, Znanje društva ograničene odgovornosti (2009- ) Irene Lagator Pejović i Livre de la cité des dames [Knjiga o gradu žena] (ca. 1405), Kristine Pizanske (Christine de Pizan), koja se u oba slučaja fokusiraju na žensko razumijevanje izgradnje gradova. Monika Lajš-Kisl (Monika Leisch-Kiesl) daje svoja razmišljanja o umjetničkoj i naučnoj praksi renesansne književnice Kristine Pizanske, s jedne strane, i savremene vizuelne umjetnice Irene Lagator Pejović, s druge, osvrćući se na napetost između etike i estetike koja leži u osnovi ovih radova.

U svom uvodu, Miško Šuvaković kreće na putovanje u uzbudljivi rebus knjiga i gradova, koje obuhvata dva različita istorijska perioda i eko-politička sazviježđa. U pogovoru, Elke Krasni (Elke Krasny) nam nudi feminističku analizu umjetničke prakse Irene Lagator pod maksimom urbane odgovornosti.

Pogled u knjigu

Već samo koračanje kroz književno-umjetničko građenje Grada žena Kristine Pizanske (* 1364) i, potom, možda i posjeta Blagu grada žena, predstavlja otkrovenje. Kad se stavi naspram Znanja društva ograničene odgovornosti Irene Lagator Pejović (* 1976), čitaocima se otvara čitav svijet suptilnih relacija. Relacija između umjetnice iz bivše Jugoslavije iz 21. vijeka i italijansko-francuske književnice na prelazu iz srednjeg vijeka u renesansu; relacija između društvenih i kritičkih izazova moći neoliberalne države i ekonomski diferenciranog kraljevstva, a naročito s tačke gledišta politički angažovanih i intelektualno budnih žena; relacje između instalacionih umjetničkih djela i remek-djela književne umjetnosti. I javljaju se pitanja: koliko pronicljivo mora umjetnička kritika kapitalizma ili moći djelovati da bi izbjegla puko sudaranje sa odavno poznatim konceptima? Šta se može naučiti iz stava ove dvije ličnosti, Kristine Pizanske i Irene Lagator Pejović, za virulenciju feminističke kritike koja daleko za sobom ostavlja dvorski i buržoaski konformizam? Kako se umjetnički koncepti mogu uhvatiti u koštac s tako kompleksnim kriznim zonama, a da se i dalje doživljavaju kao umjetnički stavovi? Kao estetski odgovor na etičku odgovornost: to je upravo teza knjige.

U dobro utemeljenom eseju, Monika Lajš-Kisl razvija tkanje zapažanja i misli između odabranih radova naučno-umjetničkog stvaralaštva Kristine Pizanske i onog Irene Lagator Pejović.

Kroz ovaj susret dva djela stvorena potpuno nezavisno jedno od drugog, svako pojačava ono drugo, i otvaraju nam se iznenađujuće perspektive na polju između estetike i etike za gledaoce/teljke-čitaoce/teljke.

Miško Šuvaković odgovara najprije na estetski elan ovog teksta u suptilnom uvodu, u kom prvo pokušava riješiti rebus između knjiga i gradova, političkih i ekonomskih izazova i umjetničkih potencijala, a potom se prebacuje u središte ovih problema, šireći pred čitaocima/teljkama čitave lepeze intertekstualnih predloga. Elke Krasni, s druge strane, isprva kreće prema kritičko-umjetničkoj praksi Irene Lagator koja se suočava s globalnim kapitalizmom i potvrđuje hitnost političkog feminizma: sposobnost za odgovor(nost) (response-ability) – pozivajući se na „sposoban/na za odgovor(nost) („response-able“) Done Haravej (Donna Haraway) u medijumu umjetnosti. Kad se prisjeća njenog rada Svjedok vremena – sada, projekta u javnom prostoru iz 2002., nagrađenom UNESCO-ovom nagradom na 4. cetinjskom bijenalu, ona indirektno uspostavlja vezu s Knjigom o gradu žena Kristine Pizanske.

Sa svojih 23 x 16 cm, knjiga isprva djeluje suzdržano za jednu umjetničku knjigu, i upravo je time upečatljivija zahvaljujući vještom dizajnu Ivane Vujošević, koja je uspjela da kombinuje dva formalno veoma različita umjetnička stava i tri jezički temeljno različita teorijska teksta u jedan osvjetljujući likovno-tekstualni tom – blago u malom formatu, da se tako izrazimo.

Autori/ke

Kristina Pizanska (* 1364 u Veneciji), živjela je i radila na dvoru dinastije Valoa (Valois) u Parizu, i smatra se prvom francuskom profesionalnom književnicom. Učestvovala je u političkim debatama i predstavljala je značajan glas u Ženskom pitanju (Querelle des Femmes). Od otpr. 40 njenih radova, Le livre de la cité des dames / Knjiga o gradu žena i Le trésor de la cité des dames / Blago grada žena su među danas najpoznatijim.

Elke Krasni (* 1965 u Austriji) je profesorka umjetnosti i obrazovanja na Likovnoj akademiji u Beču. Istražuje pitanja brige i društvene reprodukcije, socijalne i ekološke pravde, transnacionalnog feminizma, kao i radova u oblasti sjećanja i politike istorije u savremenoj umjetnosti i arhitekturi. Njen skoriji urednički rad uključuje: Curating with Care, s Larom Peri (Lara Perry) (Routledge 2022). www.elkekrasny.at

Irena Lagator Pejović (* 1976 u Jugoslaviji) je umjetnica i teoretičarka umjetnosti. Istražuje goruća pitanja koja se tiču kapitalocena, biopolitike i društvene odgovornosti. Njeni radovi izlažu se na međunarodnoj sceni od 2000. godine, i mogu se naći u poznatim javnim i privatnim zbirkama. Od njenih kataloga, The Society of Unlimited Responsibility: Art as Social Strategy, ur. Neue Galerie Graz (Walther König 2012) ostaje glavni izvor. www.irenalagator.net

Monika Lajš-Kisl (* 1960 u Austriji) je istoričarka umjetnosti i filozofkinja, profesorka istorije umjetnosti i estetike na Katoličkom privatnom univerzitetu (KU) u Lincu. Istražuje i podučava na brojnim lokacijama u srednjoj i (jugo)istočnoj Evropi i SAD. Povezane publikacije: Evoking a Sign | Perceiving an Image. Toba Khedoori: Drawn Painting (VfmK 2021); Lady Reason and the Writing of History. Christine de Pizan’s “Livre de la cité des dames” (Olms 2021). www.leisch-kiesl.com

Miško Šuvaković (* 1954 u Jugoslaviji), profesor na Fakultetu za medije i komunikaciju u Beogradu, međunarodno priznati teoretičar, predavač, pisac, umjetnik i kustos, jedan od najboljih poznavalaca savremene umjetnosti u regionu. Među njegovim publikacijama su: Nemoguća istorija, ur. sa Dubravkom Đurić (MIT Press, 2003, 2006) i Neo-estetička teorija (Hollitzer 2017). https://en.wikipedia.org/wiki/ Miško Šuvaković